Actividades do Grupo de Pesquisa
Ciências Humanas, Tecnologia e Sociedade (CHTS) do PPGTE
Ciências Humanas, Tecnologia e Sociedade (CHTS) do PPGTE
Coordenado por Gilson Leandro Queluz e Luiz Ernesto Merkle
Ciclo 'Pensamentos e Identidades em C&T'
coordenação Gilson Leandro Queluz e Tiago Brandão
(Ano I)
Formato: Seminários de duas horas, uma hora a hora e meia de apresentação e outra hora de debate alargado.
_____________________________
PROGRAMA
- Revisitar Michael Polanyi: o passado e o presente da 'República da Ciência'
Introdução por Tiago Brandão
Mesa Redonda c / Gilson Leandro Queluz e Luiz Ernesto Merkle
Leitura obrigatória
- POLANYI, Michael, 2013. Ciência e Tecnologia. Uma selecção de textos, tradução de Eduardo Beira, IN+ Center for Innovation, Technology and Public Policy, Inovatec (Portugal).
- BERNAL, John Desmond, [1939]. The Social Function of Science, Routledge, 1946 (1.ª ed. 1939).
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
_________________
15 de Abril de 2014
- Augusto P. Celestino da Costa (1884-1956): Notas de uma Experiência na Administração da Ciência em Portugal
Por Tiago Brandão
Leitura obrigatória
- COSTA, Augusto Celestino da, 1951. Fomento e Organização da Investigação Científica. O Caso Português. Ciência e Cultura, v. 3, n.º 3, pp. 194-207.
- COSTA, Jaime Celestino da, 2000. A Geração Médica de 1911. Origem, Realização e Destino. Lisboa: Faculdade de Medicina.
- COSTA, Augusto Celestino da, 1939. O problema da investigação científica em Portugal. Relatório Instituto de Alta Cultura. Lisboa: IAC.
- COSTA, Augusto Celestino da, [1918]. A Universidade Portuguesa e o Problema da sua Reforma. Conferências feitas em 19 e 22 de Abril de 1918 a convite da “Federação Académica de Lisboa”. Porto. Anais. Porto: Tip. “Renascença Portuguesa”, [s. d.].
- COSTA, Augusto Celestino da, [1945]. Ensino Superior e Investigação Científica. Conferência realizada em 5 de Fevereiro de 1945 na Escola Superior de Medicina Veterinária. Lisboa. Anais. Lisboa: Tip. Freitas, [s. d.].
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
__________________
6 de Maio de 2014
- José Leite Lopes (1918-2006)
Por Gilson Leandro Queluz
Leitura obrigatória
- LOPES, José Leite, 1969. A Ciência para o Homem: o Hiato do Desenvolvimento. In: LOPES, José Leite. Ciência e Liberdade. Paz e Terra, 1969, pp. 95-105.
- LOPES, José Leite, 1969. A significação da Ciência no Mundo Contemporâneo: O problema brasileiro. In: LOPES, José Leite. In: LOPES, José Leite. Ciência e Liberdade. Rio de Janeiro: EDUFRJ / CBPF, 1998, pp. 62-79.
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
_________________
20 de Maio de 2014
- Política de Ciência e Tecnologia no Pensamento de Jorge A. Sabato
Por Carolina Bagattolli
Leitura obrigatória
- SABATO, Jorge A. & BOTANA, Natalio, 2011. La ciencia y la tecnología en el desarrollo futuro de América Latina. In: SABATO, Jorge A. (org.). El pensamiento latinoamericano en la problemática ciencia-tecnología-desarrollo-dependencia. Colección PLACTED. Buenos Aires: Ediciones Biblioteca Nacional, pp. 215-231.
- HERRERA, Amílcar O, 2011. Los determinantes de la política científica en América Latina. Política científica explícita y política científica implícita. In: SABATO, Jorge A. (org.). El pensamiento latinoamericano en la problemática ciencia-tecnología-desarrollo-dependencia. Colección PLACTED. Buenos Aires: Ediciones Biblioteca Nacional, pp. 151-170.
- VARSAVSKY, Oscar, 1982. Obras escogidas. Buenos Aires: Centro Editor de América Latina.
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
__________________
3 de Junho de 2014
- Teoria Crítica da Tecnologia: Andrew Feenberg e a América Latina
Por Catiane Matiello, Suelen Caviquiolo, Karla Babinski e Matias Peruyera
Leitura obrigatória
- FEENBERG, Andrew, 2010. Teoria crítica da tecnologia: um panorama. In: Ricardo T. Needer, ed., A teoria crítica de Andrew Feenberg: Racionalização Democrática, Poder e Tecnologia. Brasília: Observatório do Movimento pela Tecnologia Social na América Latina, CDS, UnB, Capes, pp. 99-117.
- DAGNINO, Renato. O Pensamento Latino-Americano em Ciência, Tecnologia e Sociedade (PLACTS) e a obra de Andrew Feenberg. In: Ricardo T. Needer, ed., A teoria crítica de Andrew Feenberg: Racionalização Democrática, Poder e Tecnologia. Brasília: Observatório do Movimento pela Tecnologia Social na América Latina, CDS, UnB, Capes, pp. 25-45.
- MOLINA, Fernando Tula, 2011. Consumo tecnológico y educación tecnológica: fundamentos filosóficos para un proyecto futuro. Sociologias, vol. 13, núm. 26, enero-abril, pp. 154-175.
- MARICONDA, Pablo Rubén & MOLINA, Fernando Tula, 2009. Entrevista com Andrew Feenberg. Scientiae Studia, São Paulo, v. 7, n. 1, pp. 165-171.
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
__________________
25 de Julho de 2014
- Ciência e Tecnologia no pensamento anarquista brasileiro
Por Gilson Leandro Queluz, Alysson Anderson Aquino e Nabylla Fiori
Leitura obrigatória
- TRAGTENBERG, Mauricio, 1981. Ecologia e Capitalismo. Folha de São Paulo, 9 de Agosto de 1981, pp. 9-10. http://acervo.folha.com.br/fsp/1981/08/09/348/
- BOOKCHIN, Murray, [s.d.]. Por uma Ecologia Social https://www.nodo50.org/insurgentes/textos/ecosocial/02porumaecosocial.htm
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
__________________
8 de Agosto de 2014
- Frantz Fanon: Técnica e conhecimentos ancestrais
Por Ivo Pereira Queiroz
Leitura obrigatória
- QUEIROZ, Ivo Pereira, 2013. Fanon, o reconhecimento do negro e o novo humanismo: horizontes descoloniais da Tecnologia.Tese apresentada como requisito final para obtenção do grau de Doutor em Tecnologia. Curitiba: Programa de Pós-Graduação em Tecnologia PPGTE/UTFPR, 2013. [em particular capítulo "Contexto e Obras de Frantz Fanon", pp. 34-53]
- QUEIROZ, Ivo Pereira, 2014. Ancestralidade Africana e Educação Tecnológica: Aproximações descoloniais de Fanon e Biko (Draft para o Congresso conjunto ESOCITE / 4S, realizado em Buenos Aires entre 20 e 23 de Agosto de 2014).
Local: PPGTE / UTFPR, 14.30 horas
___________________
5 de Setembro de 2014
- Álvaro Vieira Pinto e o conceito de amanualidade
Por Luis Ernesto Merkle e Rodrigo Gonzatto
Leitura obrigatória
- SODRÉ, Nélson Werneck, 1963. Álvaro Vieira Pinto. Diário de Notícias.
- PINTO, Álvaro Vieira, 1961. Consciência Política e Desenvolvimento. In: PINTO, Álvaro Vieira. Consciência e Realidade Nacional. [s.l.]: Ministério da Educação e Cultura, Instituto Superior de Estudos Brasileiros (ISEB), Vol. 1, pp. 96-126.
- PINTO, Álvaro Vieira, 1969. Teoria da Cultura. In: PINTO, Álvaro Vieira. Ciência e Existência. Problemas filosóficos da pesquisa científica. [s.l.]: Paz e Terra, pp. 120-138.
- PINTO, Álvaro Vieira, 2005. O homem e a regulação das máquinas. In: PINTO, Álvaro Vieira. O Conceito de Tecnologia, 2 vols.. Rio de Janeiro: Contraponto, Vol. 1, pp. 106-121.
- PINTO, Álvaro Vieira, 2005. Temas propostos pela cibernética. In: PINTO, Álvaro Vieira. O Conceito de Tecnologia, 2 vols.. Rio de Janeiro: Contraponto, Vol. 2, pp. 5-15.
Local: PPGTE / UTFPR, 10 horas
_____________________
19 de Setembro de 2014
- Francisco de Paula Leite Pinto: os pressupostos da 'política científica nacional' em Portugal
Por Tiago Brandão
Leitura obrigatória
- PINTO, Francisco de Paula Leite, 1968. O Papel da Universidade na Formação dos Dirigentes. Palestra proferida no I Colóquio para Dirigentes Superiores da Administração Pública - 13 a 17 de Maio de 1968. Análise Social, vol. VI, n.º 22-23-24, p. 599-638.
- PINTO, Francisco de Paula Leite, 1967. Investigação Científica e Tecnológica. Discursos proferidos no acto de posse do Presidente da Junta Nacional de Investigação Científica e Tecnológica, Prof. Eng.º Francisco de Paula Leite Pinto, no Palácio de S. Bento, em 22 de Julho de 1967.
- SNOW, Charles P., 1961 (1.ª ed. 1959). The Two Cultures. Cambridge: Cambridge University Press.
- JASPERS, Karl, 1959. The Idea of the University. Beacon Hill, Boston: Beacon Press.
Local: PPGTE / UTFPR, 10 horas
_____________________
3 de Outubro de 2014,
- Ruy Mauro Marini e a Dialética da Dependência (1)
Por Geraldo Augusto Pinto
Leitura obrigatória
- MARINI, Ruy Mauro, 2008. Dialéctica de la dependencia (1973). In: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO, 2008, pp. 107-149.
- MARINI, Ruy Mauro, 2008. En torno a Dialéctica de la dependencia (postscriptum) (1973). In: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO, pp. 151-164.
- MARTINS, Carlos Eduardo, 2008. Ruy Mauro Marini: marco del pensamiento contemporáneo. En publicación: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO.
- TRASPADINI, Roberta, 2013. Ruy Mauro Marini, presente! Agora e sempre! Brasil de Fato, 24 a 30 de outubro de 2013.
_____________________
17 de Outubro de 2014
- Ruy Mauro Marini e a Dialética da Dependência (2)
Por Geraldo Augusto Pinto
Leitura obrigatória
- MARINI, Ruy Mauro, 2008. Dialéctica de la dependencia (1973). In: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO, 2008, pp. 107-149.
- MARINI, Ruy Mauro, 2008. En torno a Dialéctica de la dependencia (postscriptum) (1973). In: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO, pp. 151-164.
Bibliografia adicional
- MARTINS, Carlos Eduardo, 2008. Ruy Mauro Marini: marco del pensamiento contemporáneo. En publicación: América Latina, dependencia y globalización. Fundamentos conceptuales Ruy Mauro Marini. Antología y presentación Carlos Eduardo Martins. Bogotá: Siglo del Hombre - CLACSO.
- TRASPADINI, Roberta, 2013. Ruy Mauro Marini, presente! Agora e sempre! Brasil de Fato, 24 a 30 de outubro de 2013.
Local: PPGTE / UTFPR, 10 horas
31 de Outubro de 2014 [Sessão Adiada]
- Seminário conjunto PPGTE / PPPP dado pelo Prof. Eduardo Beira (IN+ / IST - Portugal), intitulado "Ciência, tecnologia e políticas públicas: uma abordagem baseada no pensamento de Michael Polanyi"
Leitura obrigatória
- ...
Local: PPPP / UFPR, Campus do Botânico
_____________________
7 de Novembro de 2014
- Mesa redonda sobre "Economia Solidária e Tecnologias Sociais"
Coordenação por Marilene Zazula Beatriz
Leitura obrigatória
- ...
Local: PPGTE / UTFPR, 10 horas
_____________________
14 de Novembro de 2014
- Introdução à fenomenologia
Por Gleisson R. Schmidt
Leitura obrigatória
- OLLESDAL, Dagfinn, 2012. As reduções de Husserl e o papel que desempenham em sua fenomenologia. In: DREYFUS, Hubert L; WRATHALL, Mark A. Fenomenologia e Existencialismo. São Paulo: Loyola, 2012, p. 107-114.
- RIOBELLO, Asier Pérez, 2008. Merleau-Ponty: percepción, corporalidad y mundo. Eikasía. Revista de Filosofia, Ano IV, 20, set., p. 197-220.
- SCHMIDT, Gleisson R., 2014. Corpo, Natureza, Carne: Merleau-Ponty e a reabilitação do naturalismo freudiano. Tese de Doutorado apresentada no Programa de Pós-Graduação em Filosofia da UFSC, Florianópolis, 2014 (Excerto do Capítulo 4).
Local: PPGTE / UTFPR, 10 horas
_____________________
5 de Dezembro de 2014
- Introdução ao pensamento de Mário Bunge
Por Verónica Calazans
Leitura obrigatória
- BUNGE, Mário, 2013. Filosofia de la tecnología y otros ensayos. [s. l.]: Universidade Inca Garcilaso de la Vega.
Local: PPGTE / UTFPR, 14 horas